Het is Ramadan in 2018. Tegenwoordig weten we in Nederland ook heel goed wat dat betekent, de negende maand van de Islamitische kalender en een vastenmaand. Tussen zonsopkomst en zonsondergang wordt er niet gegeten en gedronken. Pas als de zon onder is, komen de maaltijden op tafel. Ramadan is ook een maand van gezelligheid en saamhorigheid. Licht hoort daarbij. Sinds de tiende eeuw, de Fatimidische periode in Egypte, worden er al speciaal voor deze periode lantaarns gemaakt. Deze lantaarns worden traditioneel verlicht met kaarsen. Ze worden ook wel fannoes genoemd en hangen overal in het land, de stad en in huizen, moskeeën en gebouwen.
De eerste fannoes
Er doen allerlei verhalen de ronde over de manier waarop dit gebruik is ontstaan, nu inmiddels al weer 1.000 jaar geleden. Het zou bijvoorbeeld ontstaan zijn tijdens Ramadan toen Kalief Al-Muʿizz li-Dīn Allah in de stad Caïro werd verwelkomd met lampen waarmee mensen de straat op waren gegaan. Een spontaan gebruik dat intussen dus traditie is geworden. Fannoes van Egyptische makelij worden inmiddels over de hele wereld verspreid. En de fannoes is het symbool geworden van Ramadan.
Een lange traditie
De fannoes zijn soms voor tijdelijk gebruik en lampion-achtige voorwerpen. Andere keren zijn ze van meer duurzaam materiaal, schitterend gemaakt en versierd met kalligrafie of andere decoratieve motieven. Kinderen krijgen tijdens Ramadan speelgoedversies om hun eigen wereld mee te verlichten. Overal worden door het jaar heen deze lampen gemaakt, die dan tijdens Ramadan hun ereplaats krijgen en de wereld om hen heen aangenaam verlichten.
lampenmakers
Enkele weken geleden bezochten wij een dergelijke lampenmaker in hartje Caïro die bestellingen afmaakte in afwachting van Ramadan 2018. In één van de volgende gedrukte nummers van Métier zal dan ook een interview te lezen zijn met de eigenaar van deze kleine werkplaats (Haj Rashwan), waar al tientallen jaren op dezelfde manier deze lampen worden geproduceerd. Want ook al hebben de producenten het de afgelopen jaren moeilijk gehad, het is een schitterend ambacht waar we u graag meer over vertellen.
Wie nu alvast een kijkje wil nemen, verwijzen we graag door deze korte film waar Haj Rashwan met zijn bedrijf: Rashwan Abdel Hafez Rashwan al een tipje van de sluier oplicht: https://www.youtube.com/watch?v=bjmxfA90spk
Deze lampenmakers zijn ook op Facebook te vinden voor wie Arabisch leest. Gebruik vooral deze link en kijk uit naar de volgende gedrukte Métier voor meer informatie over de wijze van productie, decoratieve motieven en een kijkje in de keuken van de fannoes.