top of page
Zoeken
tekst: Boukje Mulder

De Flevowand, zestig meter geborduurde historie, geïnspireerd op de Tapisserie de Bayeux


In Biddinghuizen begon in 2005 een groep van ruim twintig borduursters de geschiedenis van Flevoland en het voormalig Zuiderzeegebied in steekjes vorm te geven. Het idee ontstond toen de initiatiefneemster van dit project de Tapisserie de Bayeux had gezien. Het plan kreeg onmiddellijk bijval, maar het had nog heel wat voeten in de aarde voordat men daadwerkelijk met borduren kon beginnen.

Invallen van de Vikingen, 800-1100

Tapisserie de Bayeux

De Tapisserie de Bayeux is vermoedelijk in 1068 gemaakt op verzoek van bisschop Odo, een halfbroer van Willem de Veroveraar. Het beeldt de slag om Stanford Bridge en de slag bij Hastings in 1066 uit, waarbij Willem de Veroveraar vanuit Normandië Engeland binnenviel. De Angelsaksische koning Harold werd daarbij verslagen. Het 70 meter lange borduurwerk is zeer belangwekkend vanuit historisch oogpunt en maakt deel uit van de bezittingen van de Kathedraal van Bayeux.

Stichting De Flevowand

Niemand had precies door hoeveel er komt kijken voor de realisatie van een dergelijk ambitieus project. En hoeveel dat kost: ondanks alle vrijwilligers bleek het financieel niet haalbaar zonder subsidies te werken. Er moest daarom een stichting in het leven geroepen worden en zodoende kwam de eerste twintig meter tot stand via een Europese Leader+ regeling. Ook kreeg de stichting twee keer een bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Alleen al het borduurgaren liep in de duizenden euro’s.

Flevoland

Flevoland, met een oppervlakte van bijna vijfentwintig honderd vierkante kilometer, is de twaalfde en jongste provincie van Nederland en bestaat uit de Noordoostpolder en Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. Het land is ontstaan door de drooglegging van gedeelten van de vroegere Zuiderzee met daarbinnen de voormalige eilanden Urk en Schokland. Verschillende bruggen en een dijk verbinden het nieuwe land met het vasteland. De provincie ligt gemiddeld vijf meter onder de zeespiegel, een feit waar buitenlanders zich altijd weer over verbazen. Datzelfde geldt voor de Flevopolder als grootste kunstmatige eiland ter wereld. En dat alles gerealiseerd door zo´n klein landje als Nederland. Het oorspronkelijke Flevomeer werd overigens al in 44 na Chr. genoemd door de Romeinse geograaf Pomponius Mela, die het in zijn Chorographia Lacus Flevo noemde. De naam Flevoland is daar van afgeleid. Door het stijgen van de zeespiegel ontstond, in wat later het Zuiderzeegebied zou heten, een aantal meren die aan het begin van onze jaartelling één groot meer gingen vormen. Uit dat binnenmeer ontstond een binnenzee, de Zuiderzee.

Het dorp Biddinghuizen ligt in Oostelijk Flevoland, in de gemeente Dronten en wordt vanaf 1963 bewoond. Het is vernoemd naar het verdwenen dorp Bidningahusen, dat in het jaar 790 voor het eerst werd genoemd. Door de talloze overstromingen en rampen met duizenden slachtoffers, met als meest recente de watersnood van 1916, is in 1918 de Zuiderzeewet aangenomen ter inpoldering van de Zuiderzee. Na de jaren durende aanleg van de Afsluitdijk, in 1932 een feit, zijn steeds meer delen ingepolderd van het watergebied dat daarna het IJsselmeer is gaan heten.

Eerste bewoners van Schokland

Historisch correct

Twee historici onderzochten wat zich in dat gebied heeft afgespeeld vanaf de IJstijd, zo’n 200.000 jaar v. Chr., tot de dag van vandaag. De geschiedenis werd als een doorlopende vertelling uitgebeeld: beginnend bij de IJstijd tot 800 na Chr., dan de periode eindigend met de storm van 1916 en het laatste deel van 1916 tot nu. De driedeling ontstond op basis van de afmetingen van de gekozen stof. Die was 150 cm breed en 20 meter lang en men besloot er drie banen van 50 cm breed van te knippen. Vervolgens moest er een keuze gemaakt worden uit de vele ingrijpende gebeurtenissen in die episodes en hoe die uit te beelden. Zodra men het daarover eens was kwamen de tekenaars aan de beurt. Zeker in de eerste jaren moesten er de nodige dingen uitgevonden worden voor er een vast patroon van handelingen ontstond. Maar het enthousiasme bleef overeind!

Slag op de Zuiderzee

Werkwijze

Zodra de tekeningen klaar waren werden ze overgetrokken op patroonpapier. De achterkant ervan werd nogmaals met een strijkpotlood overtrokken. Meestal werden de contouren met een rijgdraad aangegeven omdat de lijnen door een oneffenheid in de stof niet duidelijk overgenomen waren. Daarnaast werkte het voortdurend onderhanden hebben van het linnen vervaging in de hand. De typische Bayeuxsteek van het Franse kleed was te ingewikkeld, alleen de stiksteek, platsteek en steelsteek werden gebruikt. De ondergrond van Flockenbast linnen, acht draden per cm, werd dus in drieën gedeeld. De bovenrand van 4 cm hoog bevatte de kern en het jaartal van de gebeurtenis. Het tafereel zelf, in perlégaren, kwam in de baan van 36 cm daaronder. In de onderrand van 10 cm kwamen details, uitgewerkt in DMC mouliné splijtgaren.

Klein detail met borduurkleurencijfers

Publiciteit

Om de aandacht voor het project gaande te houden werd er van alles georganiseerd. Een uit nood geboren - en inmiddels tot traditie verheven - actie bestond uit een vierentwintig uurs borduurmarathon. In het kader van de Europese subsidietoekenning moest de eerste twintig meter klaar zijn in april 2008, een limiet die nèt niet haalbaar bleek. Er werd een borduurestafette bedacht, een groot succes! Het hele dorp werkte mee. ’s Nachts werden cd’s beluisterd, boekfragmenten voorgelezen, er werd gepraat, gezongen en veel gelachen. En ’s morgens vroeg kwam de bakker met verse croissantjes en broodjes. Dat er in de loop van de jaren een hechte (borduur)band is ontstaan is niet verwonderlijk.

In de 13e-16e eeuw kwam het Verbond van de Hanzesteden tot stand

Laatste steek

Op 14 juni 2018, exact 100 jaar nadat de Zuiderzeewet in werking trad, was het dan eindelijk zo ver. Tijdens een besloten bijeenkomst in Biddinghuizen werden de laatste borduursteken gezet door de burgemeester van de gemeente Dronten en de loco burgemeester van de Franse stad Bayeux. Vervolgens stak HKH Prinses Beatrix een gouden borduurnaald in het doek om de afronding van het wandkleed te symboliseren. Het indrukwekkende werk is ter blijvende bezichtiging tentoongesteld in Museum Batavialand in Lelystad.

Oprichting van de VOC, 1602

378 weergaven0 opmerkingen
bottom of page